خیرگی نور چیست؟ معرفی انواع خیرگی نور + 5 راه جلوگیری از آن

خیرگی نور یک پدیده بصری است که به‌ دنبال روشنایی بیش از حد و نامناسب در میدان دید اتفاق می‌افتد. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که شدت نور بیش از توانایی چشم برای پردازش آن باشد، به‌گونه‌ای که تشخیص جزئیات و اشیاء برای فرد دشوار می‌شود. افراد مختلف حساسیت‌های متفاوتی به خیرگی دارند و به‌ ویژه افراد مسن به‌ دلیل تغییرات فیزیولوژیکی چشم، معمولاً به این پدیده حساس‌تر هستند. خیرگی ممکن است ناشی از تابش مستقیم نور یا بازتاب آن از سطوح مختلف باشد و در نتیجه ناتوانی یا ناراحتی بصری ایجاد کند.

در دنیای امروزی که طراحی داخلی و روشنایی جزء ارکان اصلی هر فضایی به‌شمار می‌رود، انتخاب تجهیزات نوری مناسب به‌ویژه در مورد چراغ‌های دکوراتیو اهمیت فراوانی دارد. چراغ‌های دکوراتیو علاوه بر ایجاد نور کافی، باید به گونه‌ای طراحی شوند که از ایجاد خیرگی جلوگیری کنند و نور را به‌ طور یکنواخت و متناسب با نیاز چشم انسان توزیع کنند. در سایت ما، مجموعه‌ای از چراغ‌های دکوراتیو با طراحی‌های منحصر به‌فرد و نورپردازی مناسب عرضه می‌شود که نه تنها به زیباتر شدن فضا کمک می‌کنند، بلکه با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا، از بروز خیرگی و مشکلات بصری ناشی از نور بیش از حد جلوگیری می‌کنند.

انواع خیرگی نور کدام است ؟

خیرگی چهار نوع است: خیرگی منحرف‌کننده، خیرگی ناراحت‌کننده، خیرگی محدود کننده، خیرگی کور کننده. در ادامه این مقاله تخصصی منتشرشده توسط سایت رسام لایتینگ به طور کامل با انواع خیرگی‌های نور آشنا خواهید شد:

خیرگی منحرف‌کننده: 

خیرگی منحرف‌کننده ناشی از انعکاس یافتن نور در زمانی است که از یک رسانای نوری به دیگری حرکت می‌کند (مثلاً از هوا به شیشه). این امر باعث می‌شود یا بخشی از نور از سطح بازتابیده شود یا داخل یک لنز عینک بازتاب داده شود. خیرگی منحرف‌کننده در دو حالت ایجاد می‌شود:

• نور منعکس‌شده از جلوی لنز باعث می‌شود دیگران نتوانند چشم شما را ببینند؛
• نور منعکس‌شده از پشت یا داخل لنز که باعث می‌شود بازتاب‌هایی را در لنز خودتان ببینید. این نوع خیرگی را ممکن است در شب هم تجربه کرد، به این صورت که  پیرامون چراغ جلوی ماشین‌ها یا لامپ‌های خیابان «هاله» تشکیل می‌شود.

خیرگی منحرف‌کننده می‌تواند باعث رنجش یا گیجی شخص بشود و منجر به خستگی چشم شود.

خیرگی آزاردهنده:

خیرگی آزاردهنده ممکن است ناشی از تابش بیش از حد مستقیم یا غیرمستقیم نور باشد و می‌تواند در شرایط روزمره توسط نور درخشان خورشید رخ دهد. خیرگی ناراحت‌کننده با شدت و ضعف رخ می‌دهد، اما حتی خفیف‌ترین درجات خیرگی ‌باعث خیرگی آزار دهنده می‌شود که معمولاً علائمی مثل درد ناشی از خستگی چشم یا فرسودگی را در پی دارد. بسته به حساسیت هر شخصی به نور، این خیرگی ممکن است سوای از وضعیت جوی یا زمان روز آزاردهنده باشد. چشم غیرمسلح با مرطوب کردن چشم و انقباض مردمک به این خیرگی واکنش نشان می‌دهد. رایج است که شخص تحت تأثیر با پوشاندن چشمانش یا رو کردن به سمت دیگری از خیرگی اجتناب کند.

خیرگی محدودکننده:

خیرگی محدودکننده به نام خیرگی نقابی هم شناخته می‌شود. این نوع از خیرگی از خیرگی ناراحت‌کننده شدیدتر است و میزان زیاد نور باعث ایجاد خیرگی می‌شود. خیرگی ناراحت‌کننده ممکن است واقعاً دید را مختل کند یا کاملاً از کار بیندازد. سرمنشاء این نوع خیرگی، نورهای مفرط و بسیار شدیدی است که ممکن است وقتی مستقیماً به خورشید نگاه می‌کنید رخ دهد. خیرگی محدودکننده باعث می‌شود اشیاء نسبت به حالتی که هیچ خیرگی وجود ندارد، کنتراست کمتری داشته باشند. خیرگی محدودکننده به این خاطر اتفاق می‌افتد که نور هنگام ورود به چشم پراکنده می‌شود، که درنتیجه دقت دید را کاهش می‌دهد و آستانه اختلافی نور را افزایش می‌دهد. خیرگی محدودکننده در کهنسالی دردسرسازتر می‌شود، زیرا شفافیت عدسی چشم با افزایش سن کاهش می‌یابد و منجر به ایجاد آب مروارید می‌شود.

خیرگی کورکننده:

این نوع خیرگی ناشی از نور بازتابیده شده از سطحی صاف و براق مثل آب، شن یا برف است این نور می‌تواند آنقدر قوی باشد که دید را کاملاً مختل سازد. زمانی که نور از سطح منعکس می‌شود، پلاریزه می‌شود و خیرگی کورکننده ایجاد می‌کند. خیرگی کورکننده تا حدی می‌تواند دید را مختل سازد که شخص از لحاظ بینایی در خطر قرار بگیرد.

رتبه‌بندی BUG

BUG مخفف نور پشتی (B)، نور بالایی (U) و خیرگی (G) است. این واژه تخصصی را جامعه مهندسان روشنایی (IES) و اتحادیه بین‌المللی آسمان سیاه (IDA) توسعه داده‌اند. از این واژه برای توصیف میزان نوری استفاده می‌شود که از تجهیزات نورپردازی در جهات ناخواسته منتشر می‌شود.

• نوری که به پشت چراغ هدایت می‌شود.
• نوری که به سمت بالا می‌رود.
• خیرگی که باعث اختلال دید می‌شود.

در رده‌بندی BUG، این تاثیرات در مقیاسی از ۰ تا ۵ اندازه‌گیری می‌شوند. در اینجا ۰ نشان می‌دهد که تاثیر به حداقل رسیده است و ۵ نشان می‌دهد که اصلاً کنترل نشده است. بنابراین، بهترین رده‌بندی BUG  رده‌بندی است که B و U و G هر یک برابر با صفر باشند، و بدترین رده‌بندی B۵ U۵ G۵ است.

برای جلوگیری از پدیده خیرگی نور، انتخاب چراغ‌های دکوراتیو مناسب و متناسب با نیازهای نوری هر فضا امری حیاتی است. در این راستا، چراغ دکوراتیو قطاری دوطرفه کد 210 چهار وات، با طراحی خاص و نوردهی یکنواخت، می‌تواند به‌خوبی به کاهش خیرگی و تابش مستقیم نور کمک کند. این چراغ با قدرت نوردهی مناسب و توزیع یکنواخت نور در فضای داخلی، از ایجاد روشنایی بیش از حد در محیط جلوگیری می‌کند و به‌ویژه برای فضاهایی که نیاز به دقت در تنظیم روشنایی دارند، انتخابی عالی است. با استفاده از این چراغ، نور فضای شما به‌طور مناسب تنظیم شده و از ایجاد مشکلات بصری مانند خیرگی جلوگیری می‌شود.

5 راه جلوگیری از خیرگی نور در طراحی نورپردازی

حالا نوبت آن رسیده است تا با انواع راه‌های موثر در جهت جلوگیری از خیرگی نور به طور کامل آشنا شوید:

۱. لایه‌بندی نور

۲. همه لامپ‌ها نباید پایین تاب باشند

ممکن است لامپ‌هایی پایین‌تاب جذابیت بالایی داشته باشد و قطعاً راه ساده‌ای برای نورپردازی فضا هستند، اما این لامپ‌ها بهترین کاری که می‌توانند بکنند روشن کردن کف اتاق است و کف اتاق کم‌اهمیت‌ترین محل برای نورپردازی است. اگر قرار است کاری در این فضا انجام شود، استفاده مطلق از لامپ‌های پایین تاب، به خاطر خیرگی و سایه‌ای که ایجاد می‌کنند، راهکاری ‌چندان مطلوبی نیست. بعلاوه، بدون نورپردازی کاری، وظیفه روشن کردن تمام فضا بر عهده لامپ‌های سقفی می‌افتد. در بحث نورپردازی مناسب، یک راه خوب برای افزایش نور محیطی نورپردازی غیرمستقیم است. نورپردازی غیرمستقیم برای چشم انسان بسیار خوش آیند است. همچنین از نظر زیبایی‌شنایی، به ویژه در محیط‌های تجاری و اداری، باعث دلپذیر شدن فضا می‌شود.

۳. پوشش لامپ‌ها و سایه‌بان نورخورشید

گام دیگر برای جلوگیری از خیرگی استفاده از موانع فیزیکی میان نور و اشخاص است. در بحث نورهای مصنوعی، این موضوع پوشش حفاظتی نامیده می‌شود و شامل لنز، دریچه هاشوری، اسنوت و پوشش می باشد. این وسایل از تابیدن مستقیم نور به چشم افراد جلوگیری می‌کنند و جلوی خیرگی را می‌گیرند. در بحث نور خورشید، انواع سایبان است روی پنجره نصب می‌شوند. هرچند بیشتر در زمان روز سقف اجازه ورود نورخورشید را  نمی‌دهد، اما صبح زود و اواخر بعدازظهر ممکن است نورخورشید به منزل نفوذ کند که باعث می‌شود استفاده از سایبان راهکاری مطلوب باشد.

۴. برای کاهش خیرگی از لامپ‌های مات  استفاده کنید

هنگام خرید لامپ، می‌توانیم لامپ‌هایی که مثل لامپ‌های مهتابی یا کم‌مصرف پوشش ماتی روی حبابشان دارند انتخاب کنیم. این لایه مات می‌تواند مستقیماً نورهای کورکننده‌ای که از لامپ می‌تابد را کاهش دهد و سپس با خنثی کردن پرتور نور نیز می‌توان محدوده بیشتری را تحت پوشش نور لامپ قرار داد.

همچنین، چراغ دکوراتیو قطاری دوطرفه کد 209 با طراحی منحصر به‌فرد و قابلیت نصب دوطرفه، گزینه‌ای ایده‌آل برای محیط‌هایی است که نیاز به روشنایی بیشتر و بدون خیرگی دارند. این مدل به‌دلیل نوردهی ملایم و توزیع مناسب نور، از ایجاد تابش‌های خیره‌کننده که می‌تواند موجب ناراحتی یا ناتوانی در تشخیص جزئیات شود، جلوگیری می‌کند. چراغ‌های دکوراتیو این مدل، علاوه بر ایجاد فضای دلنشین و زیبا، به بهبود کیفیت روشنایی و کاهش هرگونه خیرگی کمک می‌کنند تا تجربه بصری بهتری برای کاربران فراهم شود.

۵. دور شدن از منبع نور

اگر قصد خرید تجهیزات نورپردازی جدید ندارید، هنوز هم می‌توان خیرگی لامپ را کاهش داد. کافی است از منبع نور فاصله بگیرد؛ مثلاً لامپ را روی سقف بلندتری نصب کنید. با افزایش فاصله بین شخص و لامپ، میزان خیرگی هم به‌‌همان میزان کاهش می‌یابد. اگر قصد استفاده از لامپ‌های توکار در اتاق نشیمن یا ناهار خوری را دارید، می‌توانید چراغ های پارکتی را نزدیک دیوارها قرار دهید تا به راحتی بتوان از خیرگی چشم جلوگیری کرد.

در انتهای این مطلب باید اشاره کنیم که برای خیرگی نور، چندین راه حل وجود دارد که برای ایجاد نور راحت و سالم توصیه می شود. در مرحله اول، اگر وسایل نوری که انتخاب می کنید بتوانند آزادانه تنظیم شوند، می توان با تنظیم مجدد وسایل روشنایی در موقعیتی که نور را در پایین ترین سطح کنترل می کند، خیرگی نور را کاهش داد. راه حل دوم برای کاهش تابش نور، انتشار نور است که می توان با طراحی لنزها و بازتابنده های ضد تابش برای توزیع یکنواخت و یکنواخت نور، به آن دست یافت. نکته آخر ، موقعیت چراغ‌ها نیز نقش مهمی در تأثیر نور خیره کننده نور دارد ، بنابراین بسیار مهم است که چراغهای روشنایی به طور ایده‌آل در جایی قرار گیرند که نور منعکس شده از سطوح براق و صاف به راحتی ایجاد نشود.